De genocideconventie werd door alle Europese landen ondertekend en is sinds 1951 in voege. Het bepaalt dat elk land een juridische verplichting heeft om alle mogelijke maatregelen te nemen om genocide te voorkomen, van zodra er zich een ernstig risico op genocide voordoet.1 Landen die blijven weigeren om actie te ondernemen, stellen zich bloot aan juridische procedures, zo benadrukten ook achttien van Belgiës meest prominente specialisten in internationaal recht in juni 2025.
Concrete en doortastende actie blijft voorlopig uit. Tussen de politieke besluitvorming en de publieke opinie gaapt zo stilaan een grand canyon. 110.000 Belgen trokken op 15 juni 2025 een heldere rode lijn tegen genocide en eisen concrete maatregelen. Sindsdien vinden er in tal van steden en gemeenten lokale rode lijn-acties plaats. Alsook in lijn met eerdere bevragingen, geeft een nieuwe Ipsos-peiling (7 augustus 2025) aan dat driekwart van de Vlaming vindt dat er sprake is van een genocide en sancties wil tegen Israël.
Nochtans zijn er heel wat mogelijke maatregelen
Mogelijke maatregelen op Europees niveau:
- opschorting van het EU-Israël Associatieakkoord, inclusief de opschorting van alle voordelige handelstarieven en van de Israëlische deelname aan het Horizon-onderzoeksprogramma en het Erasmus+ programma.
- Europees verbod op alle handel en investeringen die de bezetting in stand houden, conform de Adviserende Opinie van het Internationaal Gerechtshof (19 juli 2024).
- verdere sancties onder het EU Global Human Rights Sanctions Regime, die verder gaan dan het sanctioneren van gewelddadige kolonisten. Als eerste stap dienen daarbij sancties ingesteld te worden tegen:
- Extremistische Israëlische ministers: inclusief maar niet beperkt tot minister van Nationale Veiligheid Itamar Ben-Gvir, minister van Financiën Bezalel Smotrich en ministervan Defensie Yisrael Katz.
- Hooggeplaatste commandanten van het Israëlische leger: inclusief maar niet beperkt tot legerstafchef Eyal Zamir.
- Individuen en organisaties die een sleutelrol spelen in de kolonisering van de Westelijke Jordaanoever: de Yesha Council en haar leiders; alle ‘regionale nederzettingenraden’ in de Westelijke Jordaanoever en hun leiders; het Jewish National Fund en hun leiders; en de Settlement Division van de World Zionist Organization en hun leiders.
- Individuen en organisaties betrokken bij grootschalige schendingen in Gaza.
- Individuen en entiteiten die reeds door het Verenigd Koninkrijk en/of Canada werden gesanctioneerd.
- opschorting van de visum-vrijstelling voor Israëli’s.
- opschorting van nieuwe leningen van het Europees Investeringsfonds (EIF) en de Europese Investeringsbank (EIB) aan Israëlische entiteiten, met name Israëlische banken, die medeplichtig zijn aan de bezetting van Palestijns grondgebied.
- opschorting van de fondsen van het nabuurschap-, ontwikkelings- en Internationale Samenwerkingsinstrument (NDICI) aan Israël.
- verbod op het aanbieden of faciliteren, ook via digitale platforms, van toeristische diensten, waaronder vakantieaccommodatie, activiteiten en attracties, in illegale Israëlische nederzettingen of door kolonisten in bezet Palestijns gebied, met inbegrip van Oost-Jeruzalem.
- opschorting van de “Open Skies”-overeenkomst tussen Israël en de EU.
- opschorting van de samenwerkingsovereenkomst tussen Europol en de Israëlische politie.
- activering van het ‘EU Blocking Statute’ tegen de Amerikaanse sancties tegen de aanklager van het Internationaal Strafhof (ICC), vier ICC-rechters en tegen Speciale VN-rapporteur Francesca Albanese.
Mogelijke maatregelen op federaal niveau
- Voer, net zoals Ierland en Slovenië plannen te doen, een nationaal verbod in op de handel met Israëlische nederzettingen in bezet Palestijns gebied, als eerste stap in de uitvoering van de Adviserende Opinie van het Internationaal Gerechtshof (19 juli 2024).
- Voer een nationaal verbod in op investeringen die de bezetting in stand houden, ter uitvoering van de Adviserende Opinie van het Internationaal Gerechtshof (19 juli 2024).
- Stel, net zoals Nederland en Slovenië, nationale inreisverboden in tegen individuen betrokken bij grootschalige schendingen van het internationaal recht, inclusief maar niet beperkt tot:
-
- Extremistische Israëlische ministers, zoals minister van Nationale Veiligheid Itamar Ben-Gvir, minister van Financiën Bezalel Smotrich en minister van Defensie Yisrael Katz.
- Hooggeplaatste commandanten van het Israëlische leger: inclusief maar niet beperkt tot legerstafchef Eyal Zamir.
- Individuen die een sleutelrol spelen in de kolonisering van de Westelijke Jordaanoever: de leiders van de Yesha Council; de leiders van alle ‘regionale nederzettingenraden’ in de Westelijke Jordaanoever; de leiders van het Jewish National Fund; en de leiders van de Settlement Division van de World Zionist Organization.
- Individuen betrokken bij grootschalige schendingen in Gaza, inclusief maar niet beperkt tot figuren als Uria Loberbom.
- Individuen die reeds door het Verenigd Koninkrijk en/of Canada werden gesanctioneerd.
- Sluiting luchtruim voor militaire vluchten
- Aankoopbeleid Defensie: Stel een moratorium in op de aankoop van Israëlisch militair materiaal door Defensie.
- Erkenning Palestijnse Staat: Erken, zoals verschillende andere EU-lidstaten en zonder verdere voorwaarden, Palestina als Staat.
- Vervoeg de “The Hague Group” van VN-lidstaten die concrete maatregelen nemen ter promotie van het internationaal recht in bezet Palestijns gebied.
- Strijd tegen straffeloosheid: Maak middelen vrij voor een extra financiële ondersteuning van het Internationaal Strafhof, en van Palestijnse mensenrechtenorganisaties die mensenrechtenschendingen documenteren en bewijsmateriaal verzamelen voor de lopende procedures van het Internationaal Strafhof en het Internationaal Gerechtshof. Dien, zoals eerder aangekondigd, een schriftelijke interventie in bij de genocidezaak die Zuid-Afrika aanspande bij het Internationaal Gerechtshof.
- Federaal aankoopbeleid: Werk een beleidskader uit om bedrijven die bijdragen aan de instandhouding van de Israëlische bezetting van de Westelijke Jordaanoever en Gaza, of er op andere manieren betrokken zijn bij ernstige schendingen van het internationaal recht, uit te sluiten van overheidsopdrachten en publieke aankopen.
- BNP Paribas en Belfius: Onderneem actie als aandeelhouder van Belfius (100%) en BNP Paribas, opdat beide banken hun financieringen stopzetten aan bedrijven die actief zijn in bezet Palestijns gebied.
- (Gedeeltelijke) opschorting diplomatieke relaties: Schort alle high-level meetings met Israël op, inclusief de EU-Israël Associatieraad (uitzondering: trilaterale meetings in het kader van vredesgesprekken).
Mogelijke maatregelen op Vlaams niveau
- Respecteer het vonnis van de Brusselse kortgedingrechter: Zie af van het aantekenen van verder beroep tegen de beslissing van de Brusselse kortgedingrechter, op 17 juli 2025, om elke verdere doorvoer van militair materieel naar Israël te verbieden.
- Omvattend wapenembargo: Stel een omvattend wapenembargo in tegen Israël, dat verhindert dat er sprake is van enige uitvoer of doorvoer van defensiegerelateerde goederen en dual- usegoederen naar Israël.
- Flanders Investment & Trade (FIT): Schort, tot nader order, de activiteiten van Flanders Investment & Trade (FIT) in Israël op.
- Vlaams aankoopbeleid: Werk een beleidskader uit om bedrijven die bijdragen aan de instandhouding van de Israëlische bezetting van de Westelijke Jordaanoever en Gaza, of er op andere manieren betrokken zijn bij ernstige schendingen van het internationaal recht, uit te sluiten van overheidsopdrachten en publieke aankopen.
Mogelijke maatregelen op lokaal niveau
Parallel aan bovenstaande acties, kunnen lokale gemeentebesturen eveneens actie ondernemen,
bijvoorbeeld door:
- De uitwerking van een beleidskader om bedrijven die bijdragen aan de instandhouding van de Israëlische bezetting van de Westelijke Jordaanoever en Gaza, of er op andere manieren betrokken zijn bij ernstige schendingen van het internationaal recht, uit te sluiten van overheidsopdrachten en publieke aankopen.
- In overleg met het middenveld maatregelen te nemen om via stedenbanden, educatieve projecten en solidariteitsinitiatieven de rechten van Palestijnen te ondersteunen.
(op basis van gegevens van 11.11.11)
