Veel mensen stellen zich de vraag hoe het mogelijk is dat Joden in Israël overgaan tot genocide op een volk terwijl hun geschiedenis juist één is van vervolging, progroms en genocide door het nazisme.
Misschien vertrekt deze vraag vanuit een kijk op het conflict Israël-Palestina die voorbijgaat aan de oorsprong van Israël. Israël kwam tot stand in een koloniale context waarbij het Zionisme een koloniaal project voorstond dat in lijn lag met de Westerse koloniale geschiedenis. Daarenboven was er na de tweede wereldoorlog geen wil in de Westerse landen om de Joden te integreren in de samenleving en was men blij met een zionistisch project buiten Europa.
Vele commentatoren zien we dan ook teruggrijpen naar gelijkenissen met Europese koloniale praktijken om de geschiedenis van Israël te analyseren.
Eén van deze mensen is Jeff Haller. Hij is een Israëlisch-Amerikaanse antropoloog, auteur, docent en politiek activist die sinds 1973 in Israël woont. Hij is directeur van het Israëlisch Comité tegen Huisvernielingen en medeoprichter van The One Democratic State Campaign. Hij is een Joodse Israëliër en woont in Jeruzalem.
In een interview met MO* verduidelijkt hij zijn visie. (https://www.mo.be/interview/interview-jeff-halper)
Recht op zelfverdediging.
Zoals alle landen heeft ook Palestina recht op zelfverdediging. Een aanval vanuit Gaza op 7 oktober 2023, gericht op garnizoenen van het Israëlisch leger, waarbij soldaten gevangen genomen worden, vindt hij volstrekt gerechtvaardigd.: “Dat is volgens het oorlogsrecht toegestaan. Israël neemt zelf jaarlijks duizenden Palestijnen gevangen, vaak kinderen die een steen gooien.” Pas later werd duidelijk dat er ook burgers op gruwelijke wijze werden vermoord. Ook voor Jeff Haller zijn dat oorlogsmisdaden waarvoor Hamas verantwoordelijk is. Een militaire organisatie moet discipline houden. Daarom: 'Die wreedheden zijn illegitiem en onmenselijk.’
Hij vindt dat we in het debat over geweld wel de verhoudingen moeten in acht nemen.
“Israël noemt zijn aanvallen “legitiem”, maar volgens eigen cijfers zijn meer dan 80 procent van de slachtoffers in Gaza burgers. Geen verhouding van twee burgers per strijder, zoals Netanyahu beweert, maar acht of tien. Dat is genocide. “
‘De aanvallen op Israëlische burgers veroordeel ik, maar Israël kan evenmin vrijuit gaan. Palestijnen zeggen terecht: “Wij beleven elke dag 7 oktober”. Huizen worden systematisch gesloopt op de Westelijke Jordaanoever, families verdreven. Sinds 1936 torsen ze trauma’s en massamoorden, waar Israël verantwoordelijk voor is.’
‘Dat Hamas die dag burgers vermoordde is onaanvaardbaar. Maar de gruwel van de bezetting en de blokkade van Gaza rechtvaardigden wel de militaire operatie tegen Israëlische doelen op 7 oktober.’
Palestina is een kolonie
In lijn met koloniale geplogenheden hebben de Palestijnen geen politieke zeggenschap meer.
En wat meer is: ‘Internationaal hebben ze geen bondgenoten, de Palestijnse Autoriteit speelt onder een hoedje met Israël. Er is geen politiek programma, geen leiderschap, er rest hen enkel gewapend verzet. Dat komt natuurlijk mede omdat elke Palestijn die zijn kop boven het maaiveld steekt uitgeschakeld wordt.’
En nog: ‘Westerse leiders en media zien het als een Israëlisch-Palestijns conflict, maar Leopold II lag ook niet in conflict met de Congolezen. Het is een koloniaal project, waarbij Israël eenzijdig het land van de Palestijnen wil overnemen.’
‘Je hoeft geen profeet te zijn om te zien dat geweld en genocide ingebouwd zijn in dat systeem. Zo’n koloniale macht moet mensen verdrijven of uitroeien om haar doel te bereiken. Palestina judaïseren: een Arabisch land omvormen tot een Joods land.’
Volgens Halper zal een inheemse bevolking zal zich altijd verzetten wanneer ze dreigt uitgewist te worden, wat dan bestempeld wordt als terreur. Gekoloniseerde volkeren die zich verzetten tegen onderdrukking - van de Mau Mau in Kenia tot Nelson Mandela - zijn door hun onderdrukkers altijd bestempeld als “terroristen”, want zodra men spreekt van guerrilla’s of vrijheidsstrijders wordt hun verzet legitiem.
Hij ziet binnen het vestigingskolonialisme voor de oorspronkelijke bewoners slechts drie uitkomsten: gedood, verdreven, of gebroken en onderworpen worden. ‘Pas dan kunnen de kolonisten achteroverleunen. Dát is de logica achter 7 oktober en de daaropvolgende vernietigingsoorlog.’
Internationale context
Natuurlijk kan in de éénentwintigste eeuw een koloniaal bewind enkel nog op deze manier tewerk gaan als er machtige landen ruggesteun geven. ‘De zionistische beweging begreep al snel dat ze boven haar gewicht kon boksen door zich onmisbaar te maken voor de grootmachten.’
Daarenboven biedt Israël zijn technologische know-how, die dient om de Palestijnen onder de knoet te houden, ook te koop aan bij zijn broodheren en andere autocratische en minder democratische staten: spyware, gezichtsherkenning, AI en politietactieken, allemaal getest op Palestijnen. Pegasus werd wereldberoemd, maar is slechts één voorbeeld.
Tweestaten oplossing
Halper stelt dat de tweestatenoplossing fundamenteel onwerkbaar en onrechtvaardig is. ‘Een koloniale beweging, die volgens alle maatstaven illegaal en immoreel is, wordt plots een “legitieme partij”. De Palestijnen, de oorspronkelijke bewoners, worden herleid tot “de andere kant” die rechten moeten inleveren die vanzelfsprekend zouden moeten zijn. Ze moeten onderhandelen over hoeveel van hun land ze mogen houden, of ze hun eigen grenzen en luchtruim mogen bewaken, of ze zich vrij mogen bewegen.’
‘Bovendien’, zegt hij ‘ is de tweestatenoplossing fysiek onmogelijk. Op de Westelijke Jordaanoever wonen momenteel 800.000 Israëlische kolonisten. Gaza ligt in puin. Wat overblijft zijn vier enclaves op 15 procent van historisch Palestina.’
Het plan van Trump bestendigt dan enkel de status quo.
Een andere oplossing
De oplossing waarnaar we volgens Jeff Halper moeten naar streven is één democratische staat, met gelijke rechten voor Palestijnen én Israëlische Joden.
Zeker vandaag klinkt dat onwezenlijk en onrealistisch. Jeff Halper: ‘Het idee is eigenlijk heel simpel: één democratische staat in heel historisch Palestina. Dus moet er eerst gedekoloniseerd worden.’
‘De staat Israël moet ontmanteld worden, de nederzettingen en de bezettingsstructuren moeten op de schop en de landroof moet ongedaan gemaakt worden. Daarna bouw je iets nieuws: één rechtstaat, met één parlement, één grondwet en gelijke burgerschapsrechten. Vluchtelingen kunnen terugkeren naar hun geboortedorp middels een grondige en eerlijke herverdeling van land plaatsvinden.’
Dat de geschiedenis niet terug te draaien is, daarvan is hij bewust. Er zijn twee nationale groepen: Palestijnse Arabieren en Israëlische Joden. Voor vele Palestijnen wordt dat een zure appel, maar na acht decennia soevereiniteit is de Joodse aanwezigheid volgens hem een feit. ‘Als je dat ontkent, plant je de kiem voor meer geweld.’ Je kan wel Palestijns of Joods zijn als je wil, zolang je de wetten respecteert en de civiele staat erkent. Het is geen etnostaat, en religie mag geen rol spelen in het beleid.’
‘De staat zal een Palestijnse meerderheid hebben, gestoeld op het recht op terugkeer, landhervorming en gelijke economische kansen. Dat is rechtvaardiger voor Palestijnen én voor Joden, want alleen zo kan echt een gezamenlijke toekomst ontstaan.’
